روز ملی خلیج فارس؛ نماد هویت تاریخی و ملی ایرانیان
روز ملی خلیج فارس؛ نماد هویت تاریخی و ملی ایرانیان
مقدمه: خلیج فارس، نگینی آبی در جنوب ایران
در دل جنوب ایران، پهنه‌ای نیلگون و استوار خودنمایی می‌کند که نه تنها
اهمیت ژئوپلیتیک و اقتصادی دارد، بلکه نمادی از هویت، تاریخ و تمدن کهن ایرانیان
نیز به شمار می‌آید. خلیج فارس، این
آبراه استراتژیک، قرن‌هاست که در دل اسناد تاریخی، نقشه‌های جغرافیایی، شعرها و
متون کهن ایرانیان جای دارد. به پاسداشت این میراث ارزشمند، دهم اردیبهشت‌ماه
هر سال به عنوان روز ملی خلیج فارس نام‌گذاری شده است؛ روزی برای تجدید
پیمان با تاریخ، فرهنگ و سرزمینی کهن.
چرا دهم اردیبهشت روز ملی خلیج فارس است؟
انتخاب دهم اردیبهشت به عنوان روز ملی خلیج فارس بی‌دلیل نیست. این روز
یادآور اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز در سال ۱۶۲۲ میلادی (۱۰۳۱ هجری قمری) به‌دست نیروهای
ایرانی به فرماندهی امام قلی‌خان سردار صفوی است. این پیروزی تاریخی نقطه عطفی در
تاریخ ایران به شمار می‌آید؛ چرا که پس از سال‌ها تسلط بیگانگان بر آب‌های جنوبی
کشور، ایرانیان توانستند کنترل خلیج فارس را بازپس بگیرند و استقلال خود را حفظ
کنند.
خلیج فارس در طول تاریخ
از دوره‌های باستان تا دوره اسلامی
نام "خلیج فارس" در اسناد و نقشه‌های تاریخی متعددی، از جمله
آثار یونانی، رومی، عربی و اسلامی به‌کار رفته است. هرودوت، جغرافی‌دان و مورخ
یونانی، در قرن پنجم پیش از میلاد از این پهنه آبی با عنوان «پرسیس سینوس»
(Persian Gulf) نام برده است. در دوره ساسانیان، بنادر مهمی چون
«سیراف» در این منطقه شکوفا شدند و تجارت دریایی رونق گرفت.
دوران صفویه و استعمار پرتغال
با ورود استعمارگران اروپایی به منطقه در قرون ۱۵ و ۱۶
میلادی، خلیج فارس نیز به محل رقابت‌های نظامی و اقتصادی تبدیل شد. پرتغالی‌ها با
تصرف برخی از جزایر و بنادر جنوبی، سعی در تسلط بر تجارت دریایی منطقه داشتند. اما
با رشادت‌های سرداران صفوی، از جمله امام‌قلی‌خان، حضور پرتغالی‌ها در این منطقه
پایان یافت.
دوران معاصر و تحریف نام
در قرن بیستم، با شکل‌گیری برخی کشورهای جدید در حاشیه جنوبی خلیج فارس،
تلاش‌هایی برای تحریف نام تاریخی این منطقه صورت گرفت و اصطلاحات نادرستی مانند
«خلیج ع.ر.ب.ی» در برخی منابع مورد استفاده قرار گرفت. این تحریف‌ها نه تنها با
واقعیت‌های تاریخی مغایرت دارند، بلکه از سوی سازمان‌های بین‌المللی، از جمله
سازمان ملل متحد، نیز به رسمیت شناخته نمی‌شوند.
اهمیت راهبردی خلیج فارس
خلیج فارس با داشتن منابع عظیم نفت و گاز، یکی از مهم‌ترین مناطق
ژئوپلیتیکی جهان به شمار می‌آید. بیش از ۳۰ درصد
از ذخایر نفت جهان و حدود ۲۰ درصد
از صادرات نفت از طریق این منطقه انجام می‌شود. همین موضوع، خلیج فارس را به یکی
از حساس‌ترین نقاط در معادلات سیاسی و اقتصادی جهان تبدیل کرده است.
جایگاه خلیج فارس در فرهنگ و ادبیات ایران
خلیج فارس فقط یک نام جغرافیایی نیست؛ بلکه بخشی از هویت و فرهنگ ایرانی
است. در اشعار شاعران بزرگ، در متون کهن، در ادبیات حماسی و حتی در ترانه‌های
محلی، نام خلیج فارس با افتخار تکرار شده است. از سعدی و حافظ گرفته تا شاعران
معاصر، خلیج فارس همواره به‌عنوان مظهر عظمت ایران مورد ستایش قرار گرفته است.
چگونه می‌توانیم از خلیج فارس پاسداری کنیم؟
پاسداری از خلیج فارس تنها به معنای دفاع نظامی نیست. ما ایرانیان در هر
جای دنیا که باشیم، وظیفه داریم از این نام تاریخی پاسداری کنیم:
- استفاده از نام «خلیج فارس» در متون
رسمی، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
- آگاه‌سازی جهانیان نسبت به تحریف‌های
تاریخی
- حمایت از تولیدات فرهنگی، مستندها و
کتاب‌هایی که به معرفی تاریخ خلیج فارس می‌پردازند
- سفر به بنادر جنوبی ایران برای شناخت
بهتر از فرهنگ و تاریخ این منطقه
سخن پایانی: خلیج فارس، میراثی جهانی اما ایرانی
روز ملی خلیج فارس فرصتی است برای یادآوری اینکه نام‌ها،
ریشه‌ها دارند و خلیج فارس ریشه در تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران دارد. این روز، نه
تنها نمادی از مقاومت و افتخار است، بلکه تلنگری برای نسل‌های امروز و فرداست تا
در برابر تحریف‌ها و فراموشی، ایستادگی کنند.
خلیج فارس، تا ابد، فارس خواهد ماند.
